7 نکته + راهنمای خرید پمپ کفکش

برای اینکه بتوانید آب را به‌‌خوبی از کف چاه‌ها تخلیه کنید لازم است پمپ مناسبی را تهیه نمایید. با این حال، اگر شغل شما به صنایع الکتریکی مربوط نباشد بعید است اطلاعات چندانی در زمینه پمپ‌ها داشته باشید. کفکش و لجن کش یکی از انواع پمپ است که به منظور تخلیه آب‌های صاف و نیز در برخی موارد آب‌های دارای ذرات ریز استفاده می‌شود. در این مطلب سعی شده است اطلاعاتی در مورد انواع کفکش و نحوه‌ی کار آن در اختیار شما گذاشته شود تا بتوانید بررسی‌های لازم را پیش از خرید انجام دهید.

کفکش چیست؟

کفکش نوعی از پمپ است که آب‌ راکد را از چاه‌ها یا حوضچه‌های زیرزمینی تخلیه می‌کند. پمپ کفکش کاربردهای دیگری هم دارد و از نمونه‌های مختلف آن می‌توان برای آب‌گیری استخرها و مخازن، انتقال آب و آبیاری زمین‌های کشاورزی و … استفاده کرد.

معمولا منظور از کفکش پمپ‌هایی است که فقط برای آب بدون ناخالصی استفاده می‌شوند و اگر پمپ به گونه‌ای طراحی شده باشد که بتواند ذرات جامد و گل و لای را هم انتقال دهد به آن لجن کش گفته می‌شود.

از مواردی که پیش از انتخاب کفکش بهتر است در نظر داشته باشید توان موتور، جنس بدنه، دبی آب‌گیری، قطر دهانه خروجی و ورودی، تک‌فاز یا سه‌فاز بودن محصول است.

کفکش تک فاز و کفکش سه فاز

همان‌طور که می‌دانید اکثر پمپ‌ها با استفاده از الکتروموتور عمل جا‌به‌جایی سیال را انجام می‌دهند. این موضوع برای پمپ‌های کفکش نیز صادق است و الکتروموتور از طریق برق تک‌فاز یا سه‌فاز به کار می‌افتد. کفکش‌های تک‌فاز عمدتا برای مصارف خانگی و کفکش‌های سه فاز بیشتر در مصارف صنعتی کاربرد دارند.

به طور کلی می‌توان انواع پمپ کفکش را از نظر کاربرد و ساختار به ۵ دسته تقسیم کرد و نام برد که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. کفکش شناور
2. کفکش شناور با فلوتر
3. کفکش پایه‌دار
4. کفکش با باتری پشتیبان
5. کفکش دستی

برای آنکه با کارایی هر یک از این کفکش‌ها آشنا شوید در ادامه هر کدام به تفکیک شرح داده می‌شوند.

کفکش شناور

کفکش‌های موجود در بازار اکثرا از نوع شناور هستند و در داخل آب چاه قرار می‌گیرند که به آن کفکش مستغرق نیز گفته می‌شود. این نوع از کفکش که از پمپ‌های گریز از مرکز محسوب می‌شود، باید در داخل آب استارت بخورد وگرنه کار کردن در خشکی باعث خرابی دستگاه خواهد شد. در این پمپ، عمل تخلیه به‌وسیله یک الکتروموتور انجام می‌گیرد که توان خارج کردن حجم‌های مختلف و سنگین آب را دارد و در برخی نمونه‌های آن حتی قابلیت شکستن ذرات ریز نیز فراهم شده است.

کفکش مستغرق کاملا در داخل آب قرار داده می‌شود و در نتیجه صدای کمی تولید می‌کند. افزون بر این، از نظر ظاهری نیز، استفاده از این نوع کفکش باعث صرفه‌جویی در فضای مورد استفاده می‌شود.

همچنین، در برخی مدل‌های کفکش شناور، دهانه خروجی در کنار پمپ و در برخی مدل‌های دیگر این دهانه در بالای پمپ قرار گرفته است که با توجه به قطر چاه می‌توان نمونه مناسب آن را تهیه کرد.

عمر مفید کفکش شناور در حدود ۵ تا ۱۵ سال است و در صورت خرابی موتور، تعمیر آن به دلیل در دسترس نبودن تا حدی دشوار است.

کفکش شناور با فلوتر

فلوتر به عنوان قطع‌کن خودکار پمپ محسوب می‌شود که با استفاده از آن، هنگامی که آب به سطح معینی برسد، پمپ روشن می‌شود و آب را از طریق لوله تعبیه شده از چاه خارج می‌کند. مزیت این نوع از پمپ در این است که چاه به صورت خودکار تخلیه می‌شود و از سرریز شدن ناگهانی آب جلوگیری می‌شود. این مدل از پمپ کفکش به‌ویژه برای مناطقی که در معرض بارش‌های شدید هستند مناسب‌ است.

کفکش پایه‌دار

پمپ پایه‌دار (pedestal pump) نوع دیگری از کفکش است که دارای پایه عمودی می‌باشد و موتور آن در بیرون چاه قرار دارد. در این نوع پمپ، موتور در بالای چاه نصب می‌شود و در تماس مستقیم با آب نیست. در عین حال، این موتور با یک شافت بلند، پروانه‌ای که در پایه پمپ قرار گرفته است را به حرکت در می‌آورد و موجب تخلیه‌ آب چاه می‌شود.

این کفکش به دلیل قرار داشتن موتور در بیرون از آب کمتر در معرض آسیب و خوردگی است. طول عمر مفید این پمپ در حدود ۲۵ تا ۳۰ سال است و تعمیرات آن نیز آسان‌تر انجام می‌گیرد.

با این حال، پمپ پایه‌دار توان کمتری برای خارج کردن آب دارد و عمدتا برای چاه‌هایی با عمق کم مناسب است. علاوه بر این، چون موتور در خارج از آب است سر‌و‌صدای بیشتری هم در محیط ایجاد می‌شود.

کفکش با باتری پشتیبان

برخی از انواع پمپ کفکش دارای باتری پشتیبان هستند که در صورت قطعی برق می‌توان از آنها استفاده کرد. این کفکش‌ها معمولا تا ۱۲ ساعت بدون نیاز به شارژ مجدد امکان پمپاژ دارند؛ البته توان این نوع از کفکش به مراتب پایین‌تر خواهد بود.

کفکش دستی

نمونه‌های دستی پمپ کفکش نیز وجود دارد که عمل تخلیه در آنها به‌وسیله یک اهرم صورت می‌گیرد. امروزه استفاده از این نوع کفکش به دلیل دشواری‌های آن چندان رایج نیست.

7 نکته برای انتخاب و خرید کفکش مناسب

کفکش را باید به عنوان یک سیستم کامل در نظر گرفت که از اجزاء متفاوت تشکیل شده است. از این رو، برای انتخاب پمپ آب مناسب موارد زیر را در نظر بگیرید:

1- جنس کفکش

کفکش‌ها از آنجا که معمولا در داخل آب، شناور هستند باید از جنسی مقاوم ساخته شوند تا در برابر خوردگی از استحکام کافی برخوردار باشند. از این رو، بدنه کفکش‌ها را عموما از جنس استیل ضد زنگ، آلومینیوم، چدن، برنز و پلیمر می‌سازند. انتخاب جنس بدنه مناسب به شرایطی که کفکش در آن قرار می‌گیرد و سیالی که با آن در تماس است بستگی خواهد داشت. برای مثال، کفکش استیل ضد زنگ در مقایسه با کفکش چدنی، برای استفاده در محیط‌های اسیدی و آب‌های گرم، عملکرد و مقاومت بهتری خواهد داشت؛ یا در محیط‌هایی که آب شور از زمین کشیده می‌شود، از کفکش‌های مخصوص با بدنه پلاستیکی استفاده می‌شود.

2- پروانه کفکش

انتقال آب در پمپ به وسیله پروانه دستگاه صورت می‌گیرد و این قسمت نقش مهمی در ساختار کفکش بر عهده دارد. پروانه‌‌های مورد استفاده در کفکش یا به حالت باز و نیمه باز و یا بسته است. مدل‌های پروانه باز و نیمه‌ باز برای آب‌های دارای ناخالصی و مواد معلق کاربرد دارند، در حالی که مدل پروانه بسته برای آب‌های زلال و بدون ناخالصی استفاده می‌شوند؛ به همین دلیل پروانه پمپ‌های کفکش اغلب از نوع بسته است.

پروانه پمپ از هر جنسی که باشد، به طور مداوم در داخل آب در حال چرخش است و از این نظر باید در مقابل زنگ‌زدگی مقاوم باشد. از این رو جنس پروانه کفکش نیز معمولا از استیل ضدزنگ یا برنج و نوریل ساخته می‌شود که در برابر خوردگی استحکام لازم را داشته باشد.

3- موتور پمپ

پمپ‌های پمپ کفکش با توان‌های مختلف عرضه می‌شوند. برای اینکه بتوانید کفکشی با توانِ مناسب موتور را انتخاب کنید به مواردی همچون توان اسب بخار موتور، سرعت پمپ (RPM)، ویسکوزیته و دمای آب، بار رانشی، قطر و اندازه چاه و منبع تغذیه پروژه‌تان توجه داشته باشید.

4- هد پمپ و دبی حجمی

به ارتفاعی که پمپ برخلاف جاذبه توان انتقال سیال از کف را دارد هد پمپ گفته می‌شود. معمولا توان هد هر پمپ مشخص شده است، اما برای تعیین دقیق مجموع هد مورد نیاز، می‌توانید فاکتورهای زیر را به دست آورده و با هم جمع کنید:

فاصله صفحه روی چاه تا سطح آب در هنگام پمپاژ + میزان فشار در دهانه خروجی پمپ + اصطکاک لوله فرودی و میزان افتِ شیر یک‌طرفه

به طور کلی، پمپ‌های کفکش میزان هد مختلفی دارند که معمولا ۵ تا ۴۰ متر هد برای مصارف خانگی مناسب است و از آن بیشتر اکثرا در مصارف کشاورزی و صنعتی به کار می‌رود.

دبی حجمی دیگر عامل مهم برای پمپ کفکش است که نشان می‌دهد پمپ چه مقدار آب را می‌تواند در واحد گالن بر ساعت (GPH) یا لیتر بر دقیقه جا‌به‌جا کند.

در پمپ‌هایی که اندازه دهانه خروجی بزرگ‌تر است، دبی نیز بیشتر است. علاوه بر این، دبی در نسبت مستقیم با هد است. در نتیجه، با بیشتر شدن آهنگ شارش حجمی، اصطکاک در سیستم پمپ افزایش می‌یابد و از مجموع توان هد کاسته می‌شود.

5- قطر دهانه

همان‌طور که گفته شد، اندازه دهانه‌ پمپ در میزان آبدهی تأثیر بسزایی دارد، بنابراین پیش از خرید به این مورد نیز توجه داشته باشید. این ویژگی با واحد اینچ نشان داده می‌شود که معادل ۲.۵۴ سانتی‌متر است. قطرهای  ۱، ۱ و ۱.۴، ۲، ۳، ۴، ۶ اینچ از اندازه‌های رایج دهانه کفکش است.

6- کابل پمپ کفکش

پمپ کفکش‌ مستغرق در داخل آب فعال می‌شود و به همین دلیل برای تأمین برق مورد نیاز آن باید از کابل‌های مقاوم و با سایز مناسب استفاده شود. با در نظر داشتن این موضوع، برای پروژه خود سعی کنید از کابل‌‌های باکیفیت استفاده کنید. کابل و کنداکتورهای کفکش باید دارای عایق‌بندیِ RW، RUW، TW یا نمونه‌های مشابه آن باشد.

7- برند کفکش

در این نوشته سعی شد به عوامل تأثیرگذار در عملکرد پمپ کفکش و انتخاب مدل مناسب آن‌ اشاره شود. با این حال، از اصلی‌ترین موارد در انتخاب کالاهای الکترونیکی برند دستگاه است که نشان کیفیت محصول به شمار می‌رود. در میان محصولات پمپ کفکش نیز مارک‌های گوناگون خارجی و داخلی دیده می‌شود که برخی‌شان در این زمینه شناخته‌شده‌تر هستند. بنابراین، در هنگام انتخاب پمپ کفکش به اعتبار برند سازنده‌ و خدمات پس از فروش هم توجه داشته باشید.

برخی از برترین برندهای پمپ کفکش را می‌توان موارد زیر نام برد.

• کفکش ان سی
• کفکش تایفو
• کفکش لئو
• کفکش توان تک
• کفکش اونیکس
• و…